مصطفي قانعي، عضو كميته ملي واكسن كرونا ميگويد: از اين پس در همهگيري كرونا به جاي تعطيلي سراسري مشاغل، محدوديت تنها شامل كساني ميشود كه يا ناقل بيمارياند يا واكسن نزده باشند
همشهري نوشت: كنترل شيوع كرونا در ايران، اين هفته، مدل ديگري را تجربه خواهد كرد. قرار است «مديريت هوشمند كرونا» از اين هفته بهطور آزمايشي در استان قزوين اجرا شود و اگر موفق بود، به ساير استانها هم تعميم داده شود؛ طرحي كه بهگفته بسياري از كارشناسان نظام سلامت، مهمترين دستاورد آن كاهش پيامدهاي اعمال محدوديتهاي كرونايي در حوزههاي اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و حتي سلامت است. با اين حال اما با نگاهي به تجربههاي نه چندان موفق قبلي در اجراي محدوديتهاي كرونايي، حالا نگرانيهايي از بابت اجراي درست، آنهم بهصورت الكترونيكي وجود دارد.
كرونا در 19ماه گذشته، با 5پيك سنگين، براساس آمارهاي رسمي جان بيش از 122هزار نفر را در ايران گرفته است. با اينكه روند ابتلا و مرگ، نزولي شده اما همچنان خطر وقوع پيكهاي بعدي كشور، كادر درمان را در حالت آمادهباش قرار داده است. بهطوريكه پيشبيني ميشود كه نهتنها در ايران كه در ساير كشورهاي دنيا، از اواخر و اوايل آبان، پيك جديدي رقم بخورد. حالا با احتمال وقوع پيكهاي بعدي، مديريت هوشمند كرونا، كليد خورد تا ميزان ابتلا و مرگ كرونا در پيكهاي بعدي را كاهش دهد. با اين حال حميدرضا جماعتي، دبير كميته علمي كشوري كرونا تأكيد ميكند كه «تمام اين پيشبينيها براساس اقدامات بهداشتي و رعايت جامعه، ميزان واكسيناسيون و همچنين واريانت جديد ميتواند متغير باشد؛ يعني اگر همين شرايط باشد و ما به ايمني جمعي برسيم و همچنين مردم پروتكلهاي بهداشتي را رعايت كنند، ممكن است شاهد پيكهايي مانند قبل نباشيم.» آخرين خبرها از وزارت بهداشت از تزريق دوز اول واكسن به بيش از 43ميليون نفرحكايت دارد و با توجه به اينكه جمعيت هدف براي واكسيناسيون 61ميليون نفر است، بايد تعداد دوز دوميها كه بالاي 18ميليون نفر است به 61ميليون نفر برسد. با همين وضعيت اما پيشبيني ميشود كه حتي اگر پيك بعدي رقم بخورد، باز هم تعداد مرگها افزايش قابل توجهي پيدا نخواهد كرد. هماكنون پوشش واكسيناسيون در جمعيت بالاي ۱۲سال ايران حدود 64.5درصد در يك دوز و 27درصد در 2دوز است اما با وجود پوشش مناسب واكسيناسيون، همچنان نگراني از بازگشت جامعه به زندگي عادي و افزايش موارد ابتلا وجود دارد و به تأكيد مسئولان تنها راه موجود مديريت هوشمند كروناست، مشروط بر اينكه اين طرح به سرنوشت ديگر سامانههاي الكترونيك كشور دچار نشود.
مقالات بيشتر:شيشه بري
امتياز ويژه براي واكسنزدهها
مهمترين بحث در اجراي طرح مديريت هوشمند، واكسيناسيون و مثبتنبودن تستهاست، اين در حالي است كه تاكنون بارها نسبت به اجباريشدن واكسيناسيون، اعتراضهايي صورت گرفته است. مصطفي قانعي، عضو كميته ملي واكسن كرونا در اينباره اما توضيح ميدهد كه مديريت هوشمند كرونا به هيچ عنوان بهمعناي واكسيناسيون اجباري نيست؛ «با توجه به در خطربودن ساير افراد جامعه درصورت ابتلاي هر فرد به كرونا و البته تزريقنكردن واكسن، ديگر خدمتي به فرد ارائه نميشود و فرد واكسننزده درصورت ابتلا با محدوديتهاي جدي مواجه خواهد شد. البته مخالفان واكسيناسيون هم قطعا تا چندي ديگر متوجه تأثير مثبت اين اتفاق خواهند شد.» اين مسئول به اهداف اجراي مديريت هوشمند كرونا و جايگزيني آن با قرنطينههاي سنتي اشاره ميكند و ميگويد: «از اين پس در همهگيري كرونا به جاي تعطيلي سراسري مشاغل، محدوديت تنها شامل كساني ميشود كه يا ناقل بيمارياند يا واكسن نزده باشند. با راهاندازي سامانه هوشمند اين طرح تمام بانكهاي اطلاعاتي، ترددها، ورود و خروج از كشور و تمام سامانههاي اطلاعاتي به اين سامانه متصل خواهند شد و تنها كساني كه واكسن زدهاند و به شرط مبتلانبودن اجازه بازگشايي كامل كسبوكارهايشان را خواهند داشت.» بهگفته اين مسئول براي دسترسي به سامانه، شهروندان نياز به ثبتنام و دريافت كد نخواهند داشت و اطلاعات افراد سالم و واكسينهشده در آن ثبت خواهد شد. اما درباره مشاغل و اصناف، آنها بايد اطلاعات خود را در سامانهاي كه آدرس آن بهزودي اعلام ميشود، ثبت كنند. با اجراي اين طرح چنانچه هر يك از هموطنان كه واكسن تزريق نكرده باشد و يا آزمايش مثبت كرونا داشته باشد، مجوز بازگشايي فعاليت اقتصاديشان را نخواهند گرفت. قانعي درباره ترددهاي بينشهري و حذف محدوديتها براي سفرها هم بيان ميكند: «اطلاعاتي ازجمله كدملي و شماره پلاك خودرو براي افرادي كه واكسن دريافت كرده باشد در سامانه ثبت شده و درصورت سفر جريمهاي از سوي پليس و دوربين مشمول اين افراد نميشود اما براي كساني كه واكسن نزده باشند جريمهها همچنان برقرار است و ميزان جريمه و نوع محدوديتها هم بهزودي از سوي دولت اعلام خواهد شد.»
از مديريت هوشمند كرونا انتظار معجزه نداريم
تأكيد بر اجراي مديريت هوشمند كرونا در حالي مطرح است كه محدوديتهاي كرونايي به شيوه سنتي در كشور ما تجربه اجرايي چندان موفقي نداشته و خسارتهاي اقتصادي و اجتماعي قابل توجهي رقم زده است. اين مسئله را بسياري از كارشناسان تأييد ميكنند و معتقدند كه اجراي اصولي مديريت هوشمند كرونا ميتواند گره مشكلات ناشي از پاندمي كرونا و محدوديتها باشد. علي اكبر حقدوست، اپيدميولوژيست هم تأكيد ميكند كه كرونا به اپيدمي مزمن و ادامهدار تبديل شده و كسي هم نميتواند براساس مستندات قوي پيشبيني كند كه چه زماني كرونا به مرحله كنترل كامل و حذف ميرسد. در نتيجه بايد بسيار هوشمندانه عوارضي كه مديريت خشك و سنگين كرونا روي اقتصاد، فرهنگ و روابط اجتماعي گذاشته است، كنترل شود. او به همشهري ميگويد:«ما چارهاي جز مديريت هوشمند نداريم و دنيا هم در اين مسير است. اصل سياست اجراي اين طرح مورد تأييد است اما 2نگراني در اينباره وجود دارد؛ اول بحث اعتماد به سامانههاي اينچنيني است. تجربههاي قبلي نشان داده كه در بحث يكپارچهسازي ديتابيسها ما نمره خوبي نگرفتهايم. در اين قضيه مهمترين پاشنه آشيل همان ايرادهايي است كه در جامعه تجارت و اقتصادي وجود داشته است. نگراني دوم اجراي قوانين و مقررات است. اجراي اين طرح بايد خواسته مردم باشد و لازم است به آن پايبند باشند. بايد ابزارهاي قانوني كافي براي اعمال محدوديتها و جرائم وجود داشته باشد.
تجربههي جهاني در قرنطينههاي هوشمند
مهدي ويسي، مسئول اجرايي ستاد بحران كرونا در شمال لندن مديريت هوشمند كرونا را اتفاق تازهاي در جهان نميداند و به همشهري ميگويد: «از ابتداي پاندمي كرونا در جهان، برخي كشورها قرنطينههاي سخت و سنتي اجرا كردند و برخي هم قرنطينههاي هوشمند. در مقام مقايسه بهترين كشوري كه مديريت بهتري درباره كرونا داشت كرهجنوبي بود كه پيش از توصيههاي دارويي و درماني و حتي واكسن، سيستم نظارتي هوشمند track and trace (رديابي) را براي پيداكردن موارد ابتلا و قرنطينه آنها همچنين پيگيري افراد در تماس با مبتلايان اجرا كرد؛ اقدامي موفق كه بعد از واكسيناسيون كاهش پيدا كرد اما نتيجهبخش بود.» بهگفته ويسي، مديريت هوشمند در برخي كشورها هم موفق نبوده است؛ «انگليس و آمريكا جزو كشورهايي بودند كه قرنطينه هوشمند را بعد از موج اول و تقريبا تابستان سال گذشته آغاز كردند اما در انگليس اين سيستم بهدليل تعداد بالاي مبتلايان جوابگو نشد و عملا نتوانستند براي تمام بيماران محدوديتهاي هوشمند اجرا كنند. آن وقت روزانه 30هزار بيمار جديد افزوده ميشد و اگر بهطور متوسط 4فرد در ارتباط با مبتلايان درنظر ميگرفتيم با يك جمعيت 120هزار نفري مواجه ميشديم. در مجموع بايد روزانه حدود 150هزار نفر رديابي ميشدند كه قرنطينهكردن آنها كار مشكلي بود. به همين دليل انگليس در چند بازه زماني باز قرنطينههاي سنتي را مدنظر قرار داد.» البته ويسي معتقد است كه قرنطينههاي سنتي در تمام جوامع كارساز نيست و در كشورهايي مثل چين كه قوانين بسيار سختگيرانه و خشن براي مردم درنظر گرفته ميشد ميتواند راهحل باشد اما در كشورهايي ازجمله ايران و ديگر كشورها اجراي سختگيرانه اين محدوديتها به هيچوجه امكانپذير نيست.» او به شكل ديگري از مديريت هوشمند كرونا در نيوزيلند و استراليا اشاره ميكند و ميگويد: «در نيوزيلند تعداد مرگومير تا پيش از آغاز واكسيناسيون پايين و دليل آن قرنطينههاي مرزي بود. حتي پس از برداشتهشدن ممنوعيت ورود به اين كشور، باز هم مسافران 14روز قرنطينه كامل داشتند و كنترل خوب بيماري صورت ميگرفت. البته چندين بار همهگيريهاي بسيار كوچك در حد چند ده يا چند صد نفر در اين كشور شاهد بوديم كه با قرنطينههاي استاني 5تا 7روزه كنترل شد. در استراليا هم وضعيت به همين شكل بود اما پس از ورود واريانت دلتا معادلات به هم ريخت؛ چرا كه قدرت انتقال آن نسبت بهسويههاي قبلي بيشتر بود، به همينخاطر مشكلات زيادي ايجاد كرد.» بهگفته اين مسئول، هماكنون قرنطينههاي هوشمند در هر جامعهاي با توجه به سرعت واكسيناسيون و اينكه چه ميزان از افراد يك كشور واكسينه شده باشند در حال تغيير است؛ «در اينباره حتي نخستوزير نيوزيلند اواسط هفته گذشته اعلام كرد كه بايد در قرنطينههاي هوشمند قبلي بهروزرساني صورت بگيرد. ازجمله اينكه با توجه به واكسيناسيون گسترده صرف داشتن تماس با فرد بيمار ديگر باعث قرنطينه فرد نخواهد شد مگر اينكه تست PCR مثبت وجود داشته باشد.»
مقالات ديگر:آسايشگاه سالمندان